JURIJN NEYRINCK, Van Onvoltooid Verleden naar Onvoltooide Toekomstige Tijden – Omgaan met immaterieel cultureel erfgoed en diversiteit in een wereld van verandering
Summary: From Past Continuous to Continuous Future Tenses Dealing with Intangible Cultural Heritage and Diversity in a Changing World
The introductory essay to this theme issue of Volkskunde on intangible
cultural heritage (ICH) and diversity, provides a brief sketch of the
development of Dutch and Flemish policies on ICH and diversity, and the effects these policies have on the heritage practice in the Netherlands and Flanders (BE). In order to stimulate reflection on this multilayered and complex theme that is the topic of this Volkskunde issue, the essay puts the Dutch and Flemish experiences regarding ICH and diversity in relation with past, current and future global societal evolutions and worldviews, such
as globalisation, the Cultural Turn, cultural hybridity; concepts such as
multiculturalism and superdiversity, et cetera.
The author takes a constructive though critical position towards the 2003 UNESCO Convention for the safeguarding of ICH and poses questions regarding its aspirations of stimulating dynamic, living cultural heritage practices that correspond with the principles of mutual respect and the prospect of sustainable development. The essay provides possible perspectives and handles
for further developing ICH policy and practice on diversity, such as,
among others: further developing the idea of networks and communities of
ICH-practice; moving away from the approach of a ‘Representative List’ and focusing on best safeguarding practices, capacity building…; developing pro-active policy on ICH & diversity, on the local, national, transnational and international level; rethinking governance regarding ICH; developing a code of ethics for ICH; further developing the role of ICH-brokers and researchers in the process of keying, …
The author concludes by suggesting to continue working along the lines of the itinerary that is taken and the work that is done with the UNESCO 2003
Convention. At the same time she calls for engaging in a necessary shift
(mutation) throughout the processes that take place and the organs that
are involved, if they sincerely aim to sustainably develop ICH practices and
foster cultural diversity.
RIET DE LEEUW, Ruimte voor diversiteit – Het Nederlandse immaterieel erfgoedbeleid
Summary: Room for Diversity the Dutch Policy on Intangible Heritage
Many migrants with a completely different background have come and live in the Netherlands. The locals have become a minority e.g. in the big cities like Amsterdam and Rotterdam. Many of these newcomers are not connected with the traditional cultural institutions. How can the cultural sector more adequately reflect this diversity in its programming as well as in its personnel?
From the nineties till the beginning of the 21st century cultural diversity
used to be an important theme in Dutch cultural policy: different migrants groups were traced, mapped and projects were started with the ultimate goal to create the feeling of a shared heritage and to secure memories and traditions. Museums had to revise their acquisition policies, their position in society and their categories.
In the beginning, the Dutch Government was rather sceptical about the UNESCO Convention, especially regarding ‘revitalisation’, i.e. active protection. In the end, the positive advice by the National UNESCO Commission and the
cultural sector led to the ratification in parliament.
But in the aftermath of the murder on the politician Pim Fortuyn (2002) and documentary maker Theo van Gogh (2004) social cohesion, national identity and historical consciousness were thrown on the political agenda at the expense of cultural diversity: minorities had to integrate in the general ‘inclusive’ culture policy and specific instruments or organizations were deemed no
longer necessary. But the members of parliament prevailed in considering the UNESCO Convention to be an instrument for social cohesion and national / regional identity in a culturally diverse environment. The Convention may even function as a platform in the debate as regards Black Pete, an actor in the Sinterklaas festival in the Netherlands as well as a (controversial) item of intangible heritage.
ALBERT VAN DER ZEIJDEN, Diversiteit, hybriditeit en de Nationale Inventaris
Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland
Summary: Diversity, Hybridism and the National Inventory of Intangible
Cultural Heritage in the Netherlands
The UNESCO wants to safeguard cultural diversity worldwide. But what can be said about the emerging ethnic diversity as a result of the migration into Western Europe, specifically in the Netherlands? What is the repercussion on the National Inventory of Intangible Cultural Heritage (ICH)?
Intangible heritage implies not only a connection with the new urban youth
cultures and the new ethnic groups but it also aims at a geographically
balanced distribution. The impression is that this new ethnic diversity is
concentrated in the urbanized west of the Netherlands. West-Kruiskade, a city district in Rotterdam, is well known for its 170 odd different ethnical groups. It might be a test case from the perspective of the UNESCO
Convention.
The Arabic dye ‘henna’ figures on the Dutch National Inventory and is a good item in the discussion. We know from the nomination file that Fatima Oulad Thame is a Moroccan henna artist now living and working in Rotterdam. She explores the Moroccan tradition of henna painting but also includes Indian ones. She also uses henna techniques to ecorate Christmas trinkets. She likes
the cultural mix because she aims at a generalized interest in her form
of art. Her work can be interpreted as hybridism that tends towards a “global mélange”, as coined by the Dutch anthropologist Jan Nederveen Pieterse.
The UNESCO Convention warns against a process of globalization that might cause “deterioration, disappearance and destruction of the intangible cultural heritage”. But the author is less pessimistic and interprets it as a useful incentive to attain sustainable development of ICH. He refers to Homi K. Bhabha and Peter Burke, influential thinkers of hybridism, who rather see it as a process of “evolving dynamics of creativity in plural societies”.
Therefore, hybridism and globalization need a new research agenda because a lot of questions remain unanswered. Questions dealing with traditions which no longer have the same obvious historical and local context, questions about identity, inclusion and exclusion, etc.
JASMIJN RANA, Taalcultuur in de superdiverse stad: over straattaal als immaterieel erfgoed
Summary: Languaculture in the Superdiverse City – ‘Street-language’ as Intangible Heritage
Urban youth constantly produce and reproduce forms of community. ‘Belonging’ consists of subjective feelings of inclusion, engagement and emotional attachment. Both ‘what you are’ and ‘what you do’ matter. ‘We’ is thereby not defined in terms of stable national, ethnic, social or religious identities, but has a more diverse character. To understand the diverse character of present-day living together in cities it is helpful to address intangible heritage form the paradigm of superdiversity.
A focus on superdiversity offers space for more diversification in heritage
policies. It specifically addresses the phenomenon of ‘street-language’ as
intangible heritage that is carried by urban youth from different social,
ethnic and geographical backgrounds. They find communality in an urban
culture that is expressed in, among other things, language practices.
‘Street-language’ eludes canonizing measures that dialects have to deal
with, which keeps the intangibility and dynamics intact. The paradigm of
superdiversity offers tools to study and analyse the continuities and changes
of ‘street-language’.
PETER REYSKENS en JOKE VANDENABEELE, De zin in een parade
Omgaan met diversiteit in de ateliers van Zinneke Parade
Summary: The Sense of a Parade Dealing with Diversity in Artistic Workshops of the Zinneke Parade
The participants of this community arts project are a mix of European expats, local inhabitants, (il) literate migrants as well as primary school children and young Belgian professionals. They work together to create a performance in The Zinneke Parade, a community arts project in Brussels. Their focus is on parade movements, choreographies, as well as the making of costumes, hats and floats.
In this article four scenes are dealt with. They focus on the socio-material
connections in the workshops. While preparing their performance the participants focus on the direct relationship / engagement between objects and bodies and give form to a common world.
CATHARINE WILLEMS, Nuvtthohat perfect for feet! – Shoe design as cultural heritage
Summier: Nuvtthohat, de ideale schoen Schoenontwerp als cultureel erfgoed
De Saami, een inheemse bevolkingsgroep in de noordelijke delen van Noorwegen, Zweden, Finland en het noordwesten van Rusland (ook bekend als Sápmi) gebruiken de nuvttohat tijdens de winter. Nuvttohat zijn laarzen gemaakt uit rendierbont. De handgemaakte laarzen zorgen voor de ultieme bescherming van
de voet en worden op een duurzame manier geproduceerd. Het hier beschreven design-project heeft als doel om samen met lokale ambachtslui laarzen voor een andere omgeving te creëren. Hierbij stellen we vragen over hoe het proces van maken kennis creëert (inclusief materieel en immaterieel cultureel
erfgoed). Het maken van de nuvttohat wordt geduid in de context van de
overdracht van vaardigheden (als een vorm van immaterieel cultureel
erfgoed) en het leren van persoon tot persoon, van de ene generatie op de
andere. Nuvttohat zijn een onderdeel van de immateriële culturele expressie
van de Saami. Wat betekent het voor ontwerponderzoekers die geen deel uitmaken van de inheemse Saamigemeenschap om de rendierlaarzen – die deel uitmaken van het culturele erfgoed van de Saami – te recreëren? Het artikel beschrijft de spanning tussen het in leven houden van een traditie en tegelijk
respect hebben voor diversiteit en het open staan voor invloeden van binnen
en buiten de gemeenschap. Tot slot formuleert het mogelijke manieren
van omgaan met (im)materieel cultureel erfgoed.
Het artikel kadert in een breder doctoraal onderzoek Future Footwear. In
dit academisch-artistieke doctoraatsproject brengt Catherine Willems drie
disciplines samen, met name ontwerp, antropologie en biomechanica.
Het project gaat na of traditioneel schoeisel als voorbeeld kan dienen
voor ontwerpen die biomechanische en culturele functies met elkaar
in evenwicht brengen. De vragen gaan over materialen en vormen, de
betekenis van design, de effecten van stappen met en zonder schoeisel, en
de verschillen tussen werken met de hand en handwerktuigen enerzijds en semi-industriële en 3D-productie anderzijds. Het onderzoek spitst zich toe op Saami laarzen uit rendierbont uit de poolgebieden, Juttee-schoeisel uit Rajasthan, en Kolhapuri- en Bantuschoeisel uit Karnataka (Indië), en ook op de handwerkers die dit maken. De biomechanische analyses uit het onderzoek geven aan dat dit inheemse schoeisel de natuurlijke vorm van de voet respecteert en die zo minder beperkt dan de conventionele westerse schoen doet. In de onderzochte gemeenschappen wordt dit type van schoeisel vaak gedragen in het dagelijkse leven. De productie ligt laag en is afgestemd op de nood, en het ontwerp verandert geleidelijk over verschillende generaties heen. Dit project toont aan dat designers baat kunnen vinden bij interdisciplinair onderzoek, dat traditionele ambachten en biomechanische stapanalyses combineert met industriële en hightechproductiemethoden om nieuwe modellen te creëren. De noodzaak hiertoe wordt duidelijk in het licht van een groeiende schoenenafvalberg, en toenemende schaarste aan natuurlijke
grondstoffen. Om tot een duurzame (schoen-)economie te komen, moeten we verdere stappen zetten in de hybride economieën die de conventionele markt verbinden met andere vormen van maken, waarin ontwerpers en producenten samen
nadenken over nieuwe technologieën en materialen.
ANNE MARIEKE VAN DER WAL, Decolonising South Africa’s Heritage Landscape? A dialogical Approch to Heritage Conservation and Intagible Cultural Heritage in Stellenbosch
Summier: Het Zuid-Afrikaanse erfgoedlandschap dekoloniseren?
Een dialogische benadering ten opzichte van erfgoedbewaring en immaterieel cultureel erfgoed in Stellenbosch
Erfgoed wordt in de multiculturele ‘rainbow nation’ Zuid-Afrika benaderd
als een middel om de verschillende culturen en gemeenschappen te
verbinden en te verzoenen. Het erfgoedlandschap wordt vanwege vele jaren van blanke onderdrukking echter nog steeds gedomineerd door materieel, koloniaal erfgoed, bijvoorbeeld in de vorm van monumentale koloniale gebouwen en
standbeelden van koloniale heersers. Maar sinds de democratische
omwenteling in 1994 is de nadruk vooral komen te liggen op het behoud van immaterieel cultureel erfgoed van de voorheen gemarginaliseerde
gemeenschappen. Deze nieuwe focus vraagt ook om een nieuwe aanpak van
erfgoedmanagement, bijvoorbeeld door de actieve participatie van lokale gemeenschappen in het identificeren en beschermen van hun erfgoed. Door middel van een zogenaamde ‘dialogische benadering’ van erfgoedmanagement, oftewel een aanpak gekarakteriseerd door inspraak en overleg tussen
erfgoedprofessionals en lokale belanghebbenden, hoopt Zuid-Afrika zijn erfgoedlandschap drastisch te moderniseren en te democratiseren zodat het een ware bespiegeling wordt van de postkoloniale situatie. Critici vragen zich echter af in hoeverre dit beleid werkelijk heeft geleid tot een inclusieve en democratische erfgoedsector. En in hoeverre betekent deze focusverandering werkelijk een doorbraak in het klassieke denken over erfgoed, i.e. oud
materieel/monumentaal erfgoed (Europees) versus immaterieel jong erfgoed (Afrikaans) en dus een dekolonisatie van het erfgoedlandschap?
Enkele concrete voorbeelden van erfgoedprojecten in Stellenbosch zoals het Solms-Delta Cape Music project en het Cloetesville mondelinge geschiedenis tour project illustreren juist de effectiviteit en het baanbrekende van de ‘dialogische aanpak’. In deze stad, gedomineerd door koloniaal monumentaal erfgoed, heeft de ‘dialogische aanpak’ niet alleen geleid tot het zichtbaarder
maken en beschermen van immaterieel erfgoed van voorheen gemarginaliseerde
gemeenschappen zoals de zogenaamde ‘Kaapse kleurlingen’, maar het betekende ook een economische en sociale ondersteuning van deze gemeenschap. De
veronderstelde inherente scheiding tussen materieel en immaterieel erfgoed bleek in de praktijk minder duidelijk aanwezig. Juist de samenhang tussen het materiële en het immateriële wordt veelal benadrukt, bijvoorbeeld door het
koloniaal monumentale als platform of theater te benaderen waar bepaalde herinneringen en rituelen zich hebben ontwikkeld en worden (her)beleefd. Op deze manier is het erfgoedlandschap van Stellenbosch niet alleen kleurrijker geworden, maar ook meer dimensionaal.
ALEX VAN STRIPIAAN, Trots op Nederland – De klacht van mentaal erfgoed
Summary: Proud of Being DutchThe Power of Mental Heritage
Nowadays many people cling to what they consider their (threatened)
national cultural heritage and thereby immobilize the dynamics of history and heritage. Their selection of particular items as their cultural heritage is steered by what the author defines as ‘mental heritage’, i.e. an inherited, encompassing discourse that makes self-criticism almost impossible.
Three current debates are referred to: slave-trade (Afro-Dutch heritage?),
Zwarte Piet, Saint Nicholas’ blackfaced servant (Dutch heritage?) and
freedom of expression (Je suis Charlie: Dutch vs. non-Dutch heritage?). The
common element of these types of cultural heritage is the question: how
in-/exclusive are preconceptions? The author’s conclusion is that they are contested particularly because the accompanying mental heritage is not
congruent anymore with the group of inheritors. They have become superdiverse. National heritage is not inclusive anymore because the nation
has become diverse. ‘Mental heritage’ leads to a faulty reasoning, e.g. ‘we have always been a tolerant nation, therefore we cannot be racists’ or ‘we cherish total freedom of expression, and therefore anything can be said’. Consequently ‘mental heritage’ is to be adapted to the new context. It is a slow process, which in the end must lead to a more inclusive nation.
RIK PINXTEN, Immaterieel Erfgoed tussen identiteit en interculturaliteit
Summary: Intangible Heritage between Identity and Interculturality
The UNESCO Convention aims at protecting vulnerable cultural traditions. But we often witness a strong tendency towards the recognition of identity-driven
interpretations of folk culture. This attitude should be critically
assessed by comparing ideas and approaches in this particular field with those in other domains, e.g. text and text hermeneutics vs. the study of dance and music. Selfcriticism should surpass the present ‘musealisation’ and fundamentalism. An analysis of subsidy policies and their effects is much needed too.
KRIS RUTTEN en GERT BIESTA, Van verleden naar toekomst. Democratie, diversiteit en cultureel erfgoed-in-wording
Summary: From Past to Future Democracy, Diversity and Evolutive
Cultural Heritage
The central ambition of the Horizon 2020 call REFLECTIVE-2-2015:
Emergence and Transmission of European Culture Heritage and Europeanization is
to explore the potential of (intangible) cultural heritage in overcoming the
current EU crisis. The European crisis is viewed as one of democracy, i.e.
Europe’s ‘democratic project’ has come under pressure and its democratic
future is at stake. This article is a critical analysis of the role of cultural heritage transmission in creating a common European identity.
In what ways (and to what extent) can intangible cultural heritage
contribute to organise, promote and enhance support for Europe’s
‘democratic project’? In what ways can identification with the values
of liberty, equality and solidarity be encouraged? These questions are not
dealt with a restricted reference to the past. The authors also look forward.